Anonimus

6,8
Rozgrywający się w politycznej, elżbietańskiej Angliii, Anonimus podejmuje temat od lat zaprzątający umysły zarówno naukowców jak i najznamienitszych twórców. Kto tak naprawdę stworzył dzieła przypisywane Williamowi Szekspirowi? Film Anonimus przedstawia jedną z możliwych odpowiedzi, skupiając się na czasach, kiedy to skandaliczne intrygi polityczne, zakazane romanse na królewskim dworze oraz knowania chciwej szlachty żądnej władzy były tematem dramatów prezentowanych w jednym z najbardziej nieoczekiwanych miejsc: na londyńskich deskach teatralnych.

O filmie

Wydawać by się mogło, że dla Rolanda Emmericha – znanego głównie z takich epickich przebojów jak Dzień niepodległości (Independence Day), Pojutrze (The Day After Tomorrow) czy 2012 – wybór projektu, którego akcja rozgrywa się w elżbietańskiej Anglii, nie jest oczywisty. Okazuje się jednak, że już prawie od dziesięciu lat, reżyser nosił się z zamiarem zrealizowania filmu, którego tłem byłby problem autorstwa sztuk przypisywanych Szekspirowi.

„Tym, co mnie zaintrygowało nie była tylko sprawa tego, że Szekspir nie napisał klasycznych dramatów”, mówi Emmerich. „Ten temat stworzył miejsce dla mnóstwa dodatkowych wątków. Mogliśmy przyjrzeć się procesowi powstawania twórczego żaru i eksploatować związki między sztuką i polityką – czy pióro jest rzeczywiście potężniejsze od szpady?”

O produkcji

Aby odtworzyć na ekranie elżbietańską Anglię, Emmerich zgromadził na planie zespół najlepszych artystów – scenografa Sebastiana Krawinkela, kostiumografa Lisy Christl oraz ekspertów ds. efektów wizualnych Volkera Engela i Marca Weigerta. Jako autor zdjęć została zaangażowana Anna J. Foerster, która współpracowała z Emmerichem m.in. podczas realizacji jego pierwszego filmu Moon 44. Wykorzystując najnowszą technologię pozwalającą na zdjęcia przy bardzo niewielkim oświetleniu, Foerster pomogła nadać filmowi realistyczny, pełen wyjątkowego nastroju ton. Tworząc wygląd filmu, wraz z reżyserem inspirowali się obrazami Johannesa Vermeera i Georgesa de La Toura. „Verrmeer wykorzystuje miękkie, rozproszone światło przedostające się przez okna; de La Tour natomiast używa pojedynczego źródła światła, świecy lub pochodni. Było to dla nas bardzo inspirujące.”

Największym wyzwaniem dla scenografa Sebastiana Krawinkela było odtworzenie teatrów Rose i Globe. Chociaż zachowało się kilka ilustracji zewnętrznej fasady teatru Globe, nie istniały żadne obrazy wnętrza wykonane przez malarzy za czasów istnienia teatru. Nikt tak naprawdę nie może powiedzieć, jak teatr wyglądał od wewnątrz. Krawinkel chciał, aby zewnętrzna struktura budynku – w stylu wysokiej wieży - była zbliżona do tej, jaką można oglądać na ilustracjach Claesa Van Visschera. Co do wnętrza, jego zamiarem nie było wykonanie kopii teatru, jaki obecnie można zwiedzać w Londynie, ale zależało mu na upodobnieniu go do sukni szlachcica z tamtych czasów – bardzo kolorowej i pełnej błyszczących w świetle ozdobników.

Na potrzeby filmu, oba teatry zostały wybudowane w jednym studio. Teatr Rose został przekształcony w Globe. Krawinkel nadał Rose bardziej rustykalny wygląd. „Jest tam więcej drewna, jest ciemniejszy i bardziej dramatyczny, jeśli chodzi o kolor. W chwili rozpoczęcia akcji Anonimusa, działał już od 20 lat, dlatego jest bardziej zniszczony,” mówi scenograf. „Globe jest zupełnie nowy, kiedy widzimy go w filmie po raz pierwszy”. Dekoracje scenograficzne zostały wybudowane w Babelsberg Studios w Berlinie, a praca nad nimi trwała około 12 tygodni.

Bardzo istotne dla tego filmu były także efekty wizualne. Emmerich zamierzał bowiem pokazać elżbietańską Anglię w sposób, jakiego wcześniej nie oglądano na ekranie. Wykonano na przykład szerokie ujęcie - „jak z helikoptera”, mówi zajmujący się efektami Engel – całego Londynu z tysiącami ludzi stojącymi przed teatrem Globe. I w całości wygenerował je komputer. Także kilka kluczowych obiektów w filmie – m.in. London Bridge, the Tower of London, Whitehall Palace – zostało stworzonych przez grafików.

Jeśli chodzi o doświadczonego kostiumografa Lisy Christl, projekt stwarzał mnóstwo możliwości. „Elżbietańska Anglia jest jednym z wymarzonych okresów dla kostiumografa,” mówi. „Jako Niemka, nigdy nie oczekiwałam, że będę pracować nad filmem, którego akcja rozgrywa się właśnie w tamtym okresie”. W swojej pracowni w Babelsberg Studios, Christl i jej zespół uszyli ręcznie ponad trzysta kostiumów, począwszy od szytych na miarę sukien Elżbiety po stroje dla statystów znajdujących się w tłumie przed teatrem. Christl wykonała także wszystkie dodatki dla królowej Elżbiety, łącznie z biżuterią, pończochami i butami.

Obsada

RHYS IFANS (Edward De Vere, hrabia Oxfordu) jest jednym z najlepszych współczesnych aktorów brytyjskich. Przełomową w jego karierze była rola w filmie Notting Hill u boku Julii Roberts i Hugh Granta, za którą otrzymał nominację do BAFTA. Inne pozycje w jego dorobku to m.in. Twin Town, The Replacements. Mały Nicky (Little Nicky), Wojna plemników (Human Nature), Kroniki portowe (The Shipping News), Greenberg, Mr. Nobody; Elizabeth: Złoty wiek (Elizabeth: The Golden Age), Przetrzymać tę miłość (Enduring Love) – nominacja do nagrody pisma Empire, Vanity Fair, a także Harry Potter i Insygnia Śmierci (Harry Potter and the Deathly Hallows) – rola Xenophilliusa Lovegood. Ostatnio, Ifans wcielił się w rolę czarnego charakteru w filmie Niesamowity Spider Man (The Amazing Spider-Man), który wejdzie na ekrany kin w 2012 roku.

Pięciokrotnie nominowana do Oskara® VANESSA REDGRAVE (królowa Elżbieta) pojawiła się ostatnio w filmach Miral oraz Listy do Julii (Letters to Juliet). W roku 1978, aktorka została laureatką nagrody Akademii® oraz Złotego Globu za rolę w filmie Julia. Inne filmy w jej dorobku to m.in. Wetherby, Powiększenie (Blowup) w reżyserii Michelangelo Antonioniego, Morgan: przypadek do leczenia (Morgan: A Suitable Case for Treatement) – nagroda dla Najlepszej Aktorki na festiwalu w Cannes, Isadora – kolejna nagroda w Cannes, Morderstwo w Orient Ekspresie (Murder on the Orient Express), Agatha, Bostończycy (The Bostonians), oraz nominowana do Oskara® Pokuta (Atonement).

JOELY RICHARDSON (młoda Elżbieta) ukończyła ostatnio zdjęcia do filmów, które wejdą na ekrany pod koniec tego roku – The Girl with the Dragon Tattoo z Danielem Craigiem oraz Red Lights z Robertem De Niro i Sigourney Weaver. Inne produkcje, w których zagrała aktorka to m.in. Afera naszyjnikowa (The Affair of the Necklace), Patriota (The Patriot), Maybe Baby, 101 dalmatyńczyków (101 Dalmatians), Wetherby, Wyliczanka (Drowning by Numbers), Shining Through.

Przełomową w karierze brytyjskiego aktora DAVIDA THEWLISA (William Cecil) była rola w filmie Mike'a Leigh Nadzy (Naked), za którą otrzymał m.in. nagrodę dla Najlepszego Aktora na festiwalu filmowym w Cannes. Produkcje, w których można go było ostatnio oglądać to m.in. Londyński bulwar (London Boulevard), Weronika postanawia umrzeć (Veronika Decides to Die), Chłopiec w pasiastej piżamie (The Boy in the Striped Pyjamas), filmy o przygodach Harryego Pottera – rola profesora Lupina, Królestwo niebieskie (The Kingdom of Heaven), Rzymska opowieść (Besieged), The Big Lebowski, Siedem lat w Tybecie (Seven Years in Tibet), Całkowite zaćmienie (Total Eclipse) czy Życie jest słodkie (Life is Sweet) w reżyserii Mike'a Leigh.

Realizatorzy

ROLAND EMMERICH (reżyser / producent) rozpoczynał karierę w rodzinnych Niemczech. Kiedy jeszcze był studentem Monachijskiej Szkoły Filmowej, jego film The Noah's Ark Principle został pokazany w konkursie festiwalu filmowego w Berlinie (1984) i sprzedany na ponad 20 terytoriów. Niedługo potem, reżyser założył własną firmę produkcyjną Centropolis Entertainment i pod jej szyldem wyprodukował i wyreżyserował sporo kinowych hitów. Jego firma rozpoczęła działalność na terenie Stanów Zjednoczonych w 1992 roku i wtedy to powstały takie przeboje jak Universal Soldier, Gwiezdne wrota (Stargate), Godzilla oraz Dzień niepodległości (Independence Day), który zarobił na świecie ponad 800 mln USD (1996). Kolejne filmy Emmericha to Patriota (The Patriot), Pojutrze (The Day After Tomorrow) oraz 2012.

ANNA J. FOERSTER’S (zdjęcia) pracowała wcześniej z Rolandem Emmerichem podczas realizacji filmów 10,000 BC i Pojutrze (The Day After Tomorrow). Inne filmy w jej dorobku jako autorki zdjęć to Aeon Flux i Johnson Family Vacation. Foerster pełniła ponadto funkcje operatora zdjęć z lotu ptaka - Fantastic 4: Rise of the Silver Surfer i 2012, a także zajmowała się efektami wizualnymi w filmach Dzień niepodległości (Independence Day), Pitch Black oraz I stanie się koniec (End of Days).

HARALD KLOSER (muzyka) jest autorem ścieżek muzycznych do m.in. takich filmów jak Dresden, Obcy kontra Predator (Alien vs. Predator), Pojutrze (The Day After Tomorrow), The Thirteenth Floor oraz The Harmonists. Pochodzący z Austrii, kompozytor zaczynał karierę w świecie muzyki pop pisząc dla takich artystów jak Elton John, Falco, Al Jarreau, Tom Waits i Jose Feliciano. Kiedy w 1991 roku przeniósł się wraz z rodziną do Los Angeles, zajął się komponowaniem muzyki filmowej.

Wstęp

Rozgrywający się w politycznym kłębowisku żmij, jakim była elżbietańska Anglia, Anonimus podejmuje temat od lat zaprzątający umysły zarówno naukowców jak i najznamienitszych twórców m.in. Marka Twaina, Charlesa Dickensa czy Zygmunta Freuda. Kto tak naprawdę stworzył dzieła przypisywane Williamowi Szekspirowi? Napisano na ten temat mnóstwo książek, a naukowcy poświęcili lata broniąc lub sprzeciwiając się teoriom dotyczącym autorstwa najsłynniejszych dzieł angielskiej literatury. Film Anonimus przedstawia jedną z możliwych odpowiedzi, skupiając się na czasach, kiedy to skandaliczne intrygi polityczne, zakazane romanse na królewskim dworze oraz knowania chciwej szlachty żądnej władzy były tematem dramatów prezentowanych w jednym z najbardziej nieoczekiwanych miejsc: na londyńskich deskach teatralnych.

Columbia Pictures we współpracy z Relativity Media i Studio Babelsberg, przedstawia produkcję Centropolis Entertainment Anonimus. W rolach głównych wystąpili - Rhys Ifans, Vanessa Redgrave, Joely Richardson, David Thewlis, Xavier Samuel, Sebastian Armesto, Rafe Spall, Edward Hogg, Jamie Campbell Bower oraz Derek Jacobi. Reżyseria - Roland Emmerich. Produkcja - Roland Emmerich, Larry Franco i Robert Léger. Scenariusz - John Orloff. Producenci wykonawczy - Volker Engel, Marc Weigert i John Orloff. Koproducenci - Charlie Woebcken, Christoph Fisser, Henning Molfenter i Kirstin Winkler. Zdjęcia - Anna J. Foerster. Scenografia - Sebastian Krawinkel. Montaż - Peter R. Adam. Kostiumy - Lisy Christl. Muzyka - Thomas Wander i Harald Kloser.

NAPISAŁ CZY NIE NAPISAŁ? OTO JEST PYTANIE

Sprawa Szekspira jako autora klasycznych dzieł stanowi temat dyskusji już od ponad stu lat. Czy w rzeczywistości to właśnie bard ze Stratford jest geniuszem, który stoi za tragicznym życiem Hamleta, pełną żaru miłością Romea czy palącym poczuciem winy Lady Makbet? Czy umysł, który stworzył najwspanialszych bohaterów literackich może należeć do zwyczajnego człowieka ze Stratford?

Wielu osobom trudno jest uwierzyć, że syn niepiśmiennego handlarza mógł być autorem takich dzieł jak „Kupiec wenecki”, „Król Lir” i „Henryk V”. Z wykształceniem zdobytym w wiejskiej szkole nie miał szans nawet na przyswojenie sobie wystarczającego zasobu słów potrzebnego pisarzowi. Nie istnieją także dowody na to, że podróżował i porozumiewał się w obcych językach. Oprócz sztuk, które mu się przypisuje nie istnieją żadne rękopisy, listy czy dzienniki jego autorstwa, co wydaje się być dosyć dziwne zważywszy na jego ogromną spuściznę. Śmierć Szekspira w 1616 roku nie została w żaden sposób nagłośniona, co było bardzo rzadkie jeśli chodzi o uznanych pisarzy tamtych czasów. Jego niepiśmienna żona i dzieci otrzymały w spadku trochę mebli – żadnych pieniędzy – a w jego testamencie nie ma żadnej wzmianki o książkach czy rękopisach.

Grupa tak zwanych „anty-stradfordczyków” podaje w wątpliwość fakt, że Szekspir może być autorem klasycznych dzieł. W jej skład wchodzą nauczyciele, pisarze, znani aktorzy, reżyserzy i naukowcy tacy jak Zygmunt Freud, Orson Welles, Charlie Chaplin, Mark Twain, Ralph Waldo Emerson, Walt Whitman, Sir Derek Jacobi czy Sir John Gielgud. Niektórzy z nich wierzą w grupowe autorstwo dzieł, inni faworyzują pojedynczych pisarzy takich jak Edward De Vere – hrabia Oxfordu, Francis Bacon czy Christopher Marlowe.

Zupełnie inaczej sprawy się mają w przypadku „stradfordczyków”, którzy jednoznacznie uznają Szekspira jako pisarza, który stworzył 37 sztuk teatralnych i 154 sonety. Ich stanowisko wsparte jest czterema istotnymi dowodami: nazwisko „William Szekspir” pojawiło się na tytułowych stronach wielu wierszy i sztuk wydanych za jego życia, dramaturg Ben Jonson wspomniał o autorze jako „Słodkim łabędziu z Avon” we wstępie do First Folio (wydanego siedem lat po śmierci Szekspira), aktorzy Heminges i Condell (wymienieni w jego testamencie) wskazują go jako autora w Folio, a jego podobizna i napis na pomniku postawionym w Stratford sugerują, że był pisarzem.

Do momentu, jednak, kiedy nie pojawią się wiążące dowody popierające którąś z teorii, nie ma miejsca na wyciąganie ostatecznych wniosków w tej trwającej od lat debacie. Pozostaje natomiast ważne pytanie. Dopóki wszystkie te dzieła żyją w naszej kulturze, czy naprawdę ma jakieś znaczenie to kim był Szekspir?

Więcej informacji

Proszę czekać…