Po klęsce Napoleona, z którym Polacy wiązali tyle nadziei na odzyskanie swego państwa, zapanowała czarna noc niewoli. Polska została wymazana z karty Europy, ale żyła w sercach i umysłach Polaków. Walczono o nią dalej w różny sposób, różnymi metodami, zależnie od tego, pod jakim zaborem znajdowały się dawne obszary kraju.