Dokumentalny 1946

Hitlerowcy zbrodniarze wojenni zostali postawieni przed sądem. Reportaż z procesu w Norymberdze wykorzystujący także zdjęcia archiwalne z okresu II wojny światowej.

W czasie wojny Niemcy zniszczyli wszystkie mosty Warszawy. W lipcu 1945 roku przystąpiono do odbudowy Mostu Poniatowskiego, z zaangażowaniem ludzi pracy z całej Polski. Uroczysta inauguracja odbyła się w Święto Odrodzenia, 22 lipca 1946 roku.

Wieś Piaseczno została wybrana przez rząd jako miejsce wzorcowej odbudowy polskiej wsi po drugiej wojnie światowej. Indywidualni chłopi, zdani na własne siły, nie są w stanie pracować tak efektywnie i szybko, jak samopomoc chłopska. Materiały budowlane, jak cegły i dachówki, produkowane są na miejsc budowy. Grunty rozparcelowano w wyniku reformy rolnej między chłopami. Stawia się nowe typy stodół, stajni, chlewów i innych budynków gospodarczych. W Grabowie, Pilicy, Ostrołęce i innych miejscowościach powstają podobne nowoczesne gospodarstwa dzięki pracy ludzi zrzeszonych w spółdzielniach i wsparciu ludowego państwa. Reportaż o zacięciu propagandowym w opracowaniu Wandy Jakubowskiej, pełen optymizmu i patosu powojennej odbudowy Polski, modelowy dla obowiązującego za kilka lat socrealizmu.

Suita filmowa podzielona na trzy części ukazujące kolejno klęskę Warszawy, stopniowe budzenie się stolicy i pierwszą powojenną, warszawską wiosnę. Film pozbawiony komentarza, opatrzono jedynie muzyką, której nastrój i rytm zachowuje ścisły związek z charakterem prezentowanych obrazów.

Pod miasteczkiem Wieliczka w podziemnych korytarzach od setek lat trwa wydobywanie soli. Warstwy skalne i stalaktyty soli tworzą księżycowy krajobraz pod ziemia. Zbliżenia eksponują geometrię rysunków naskalnych wyrzeźbionych przez wodę i ruchy górotwórcze. Człowiek wkroczył w świat podziemia, powodowany „głodem soli” i wyrzeźbił swoimi narzędziami kolejne formy i labirynty. Zdjęcia podkreślają majestat podziemi, cienie górników wywołują atmosferę grozy. Z Kopalnią - filmem Natalii Brzozowskiej z tego samego okresu łączy Wieliczkę motyw religijny, uwznioślenie pracy górników przez zawierzenie życia sile wyższej. Wyrzeźbione w soli i skale kaplice i posągi świętych sięgają końca XVII wieku. Turyści zdwiedzają olśniewającą Kaplica św. Kingi, skąd schody wiodą dalej na szlak do Kryształowej Groty. W innych rejonach wielickiej kopalni trwa praca wydobywcza. Dzięki nowej technologii sięga do głębszych pokładów niż w przeszłości. W podziemny pejzaż wkroczyła nowoczesność, dzięki której oczyszczona sól kuchenna trasą o długości blisko 100 kilometrów trafia na powierzchnię do ładowni, skąd wozy transportowe wywożą je z kopalni.

Film wzywa do uczestnictwa i poparcia referendum z 30 czerwca 1946 roku. Prezentuje pytania referendalne, a poprzedza je obrazami uzasadniającymi pozytywną odpowiedź. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? – skoro senatorowie do tej pory bronili interesu klas uprzywilejowanych. Czy jesteś za reformą rolną? – skoro nie udało się przeprowadzić w międzywojennej Polsce. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Polski? – skoro to odzyskanie ziemie piastowskie i przedłużenie granicy z Bałtykiem. Zarówno pytania, jak i argumentacja filmowa były tak poprowadzone, by możliwa była tylko pozytywna odpowiedź. Referendum było sprawdzianem poparcia Polaków dla władzy komunistów. Skalę i sposoby fałszowania jego wyników ujawnili po latach historycy. Dokument w konwencji plakatu filmowego, z perswazyjnym komunikatem, podkreślanym w napisach, komentarzu lektora i wyrazistej strukturze montażowej.

Jest to krytyczne studium warunków sanitarnych jakie panowały na terenach wiejskich tego obszaru w latach 40. XX wieku. Film także posiada walory dydaktyczne gdyż pokazuje jak można temu zaradzić poprzez budowanie nowoczesnych studni.