Redaktor na FDB.pl oraz innych portalach filmowych. Pisze, czyta, ogląda i śpi. Przyłapany, gdy w urzędzie w rubryczce "imię ojca" próbował wpisać Petera Greenawaya.

RECENZJA: Terror - sezon 1, odc. 1-4 1

Nadciąga Terror! Najnowszy serial stacji AMC to doskonały horror przygodowy osadzony w czasach epoki wiktoriańskiej. Twórcy prezentują klaustrofobiczny chłód rejonów podbiegunowych, znany m.in. z kultowego Coś Johna Carpentera, dodatkowo wrzucając do lodowego piekła dzielnych marynarzy-odkrywców. Nieprzyjazny dla człowieka klimat dopieszczają grasującą w pobliżu bestią i mentalnym niepokojem niedoświadczonej części załogi. Całokształt zamknięty zostaje w estetycznych kadrach i świetnych efektach specjalnych.

Bohaterowie Terroru czują się prawdopodobnie jak Jack Torrance błąkający się po zaśnieżonym labiryncie w Lśnieniu. Porównanie wydaje się trafne, zwłaszcza gdy przyjmie się fakt, że zawiła konstrukcja labiryntu oddaje w istocie psychologiczny stan załogi dwóch statków. Widz już w pierwszych scenach dowiaduje się, iż bohaterów produkcji spotkała eksterminacja z rąk – czy bardziej: ze szponów – przerażającej bestii. Twórcy nie zdradzają jednak szczegółów drastycznych zgonów. Aura grozy wzmaga się, statki zostają uwięzione na kilka miesięcy w lodowej skorupie Archipelagu Arktycznego, a kolejni marynarze giną w białym piekle rejonów podbiegunowych. Terror wypływa na głęboką wodę horrorów, wikłając widza w doskwierający thriller klaustrofobiczny z elementami krwistej makabry.

Terror składa się z trzech elementów, decydujących o walorach artystycznych i fabularnych serialu. Po pierwsze, to znakomita historia (luźno odwołująca się do autentycznych wydarzeń), ubrana w arktyczne szaty mroźnego klimatu. David Kajganich operuje obraną aurą atmosferyczną, wykorzystując jej odizolowaną przestrzeń do ukazania dalszych, przerażających zdarzeń. Wychodzi mu to w tak znakomitym stopniu, jakby urodził się pośród zaśnieżonych fiordów i wychowywał na skandynawskich kryminałach (w rzeczywistości twórca jest Amerykaninem).

Z drugiej strony produkcja posiada doskonałe efekty specjalne oraz wiernie odtwarza realia epoki wiktoriańskiej. Terror nie jest tytułem skąpanym wyłącznie w jałowych krajobrazach Archipelagu Arktycznego – twórcy lubią czasami posługiwać się elementami retrospekcji, eksponując znakomitą infrastrukturę ówczesnej Wielkiej Brytanii. W tyle nie pozostają również spece od kostiumów, ubierając swoich bohaterów w gustowne, XIX-wieczne szaty i uniformy.

Ostatecznie, wisienką na lodowym torcie okazują się zdjęcia czwórki operatorów: Franka van den Eedena, Kolji Brandta, Floriana Hoffmeistera oraz Marci Ragályi. Esencja klaustrofobii oraz poczucie izolacji objawia się w ich maestrii jako dominacja śnieżnego bezkresu bieli nad dwoma statkami, uwięzionymi w potężnej bryle lodu. Szczególne wrażenie wywołują dopieszczone artystycznie, niemal awangardowe kadry z pierwszego odcinka serialu, rzutujące z ptasiej perspektywy na okręty wśród oceanicznych kier – fragmenty lodu powolnie, niemal hipnotycznie suną po powierzchni wody. Realizatorzy zdają też sobie sprawę, że prawdziwym wyrafinowanym kontrastem w kinie grozy jest zestawienie śnieżnej bieli ze szkarłatną krwią – umiejętnie korzystają z tego zabiegu w produkcji. Innym razem, gdy poczucie osaczenia i zaszczucia wymaga odpowiedniego operowania przestrzenią, operatorzy zbliżają się do postaci, zamykając ich sylwetki w ciasnych kadrach (efekt stosowany głównie w zamkniętych pomieszczeniach).

Choć wizualnie serial zapiera dech w piersiach, nie sposób odmówić mu również intrygujących walorów fabularnych. Terror stanowi bowiem ciekawe studium społeczno-psychologiczne, badające zachowania mężczyzn w zamkniętej, odizolowanej grupie. Tym bardziej, że na pokładzie statków wyraźnie wyszczególnić można klasę inteligencką (kapitanowie, lekarze, dowódcy) oraz niższe warstwy brytyjskiego narodu – szkoda, że problem rozwarstwienia społeczeństwa nie wybrzmiał dostatecznie w pierwszych czterech epizodach serialu. Możliwe, że w późniejszym czasie twórcy zdecydują się na wprowadzenie takiego wątku (zwłaszcza, że motyw doskonale zaistniał w pierwszym odcinku Terroru).

Patriarchalne piekło zostaje przy tym złapane na konserwatywną smycz przy pomocy religii, wyznawanej przez dowódców wiktoriańskiej ekspedycji. Czyż nie tworzy się z tego duszny kocioł, prowadzący do społecznego buntu na pokładzie obu okrętów?

Pierwszy epizod kreuje wielkie oczekiwania w stosunku do reszty Terroru. Zachwycają nie tylko kadry, ale też szereg analogii do literatury czy mitologii, zawartych w warstwie dialogowej. Kapitan ekspedycji porównuje swoje działania do zmagań Argonautów, a cel swojej wyprawy nazywa Graalem. I choć kolejne odcinki łapią niekiedy twórczą zadyszkę, nie sposób odmówić im maestrii w obranej konwencji.

Portale streamingowe systematycznie grają na nosie produkcjom telewizyjnym, tworzonym i emitowanym na potrzeby konkretnych koncernów czy kanałów (nie ma się zresztą co dziwić, zwłaszcza gdy stacja SyFy wypuszcza karykaturalny serial pokroju Kryptona). Na szczęście tytuły produkowane przez HBO czy AMC (wciąż darzę The Walking Dead wielkim sentymentem) nie przestają zadziwiać odbiorców prezentowanymi historiami. Najlepszym tego przykładem jest właśnie Terror – cykl, którego nie powstydziłby się Netflix, a Amazon wydałby kolejne miliony na zakup praw do serii.

W czasach, gdy fenomen kreatywnego kina grozy ustępuje kolekcji klisz i ogranych motywów, twórcy ze stacji AMC zachwycili widzów kreatywnym horrorem na miarę Coś Johna Carpentera.

Moja ocena: 8/10

Dwa pierwsze odcinki serialu Terror trafią już dziś, 5 kwietnia 2018 roku, na stację AMC. Premiera o godzinie 22:00.

Zostań naszym królem wirtualnego pióra.
Dołacz do redakcji FDB

Komentarze 3

i_darek1x

Serial jest ok ! ;)

Elizabeth_Linton

Nie wiem czy to dobrze, że przeczytałam tą recenzję. Naprawdę? Potworek atakujący podróżników? Powiedźcie proszę, że to będzie niedźwiedź polarny, albo da w ten osobliwy sposób, znać zatrucie ołowiem. Przecież ta historia jest straszna sama w sobie, nie trzeba z niej robić sf.

@Elizabeth_Linton To nie jest tak do końca. To co my widzimy na ekranie a to co widzą bohaterowie, to trochę jakby dwie odmienne istoty. Legenda miejscowych Eskimosów o potworze, który wygląda jak zmutowany niedźwiedź, to jest to co widzimy na ekranie. Natomiast bohaterowie serialu widzą go po prostu jak ogromnego niedźwiedzia. Raz wygląda zwyczajnie, innym razem już mniej. Wydaje mi się, że jest to zabieg celowy i mi podoba się taka forma przekazu. Do tego dochodzi zatrucie ołowiem i mamy już całokształt "niedźwiedzia".

Proszę czekać…