O filmie
Rok 1973, Chile. Za rządów Salvadora Allende dyrektor prywatnej anglojęzycznej szkoły dla chłopców przyjmuje grupę biednych dzieci. Od samego początku pomiędzy nowymi uczniami, a dziećmi bogaczy, panuje niechęć i niezrozumienie. Wyjątkiem są fajtłapowaty Gonzalo i pewny siebie Pedro Machuca. Chłopcy, na przekór kolegom i panującej w szkole atmosferze, nawiązują niezwykłą przyjaźń. Gonzalo, wrażliwy i delikatny 11-latek, pochodzi z bogatej, ale niezbyt szczęśliwej rodziny. Machuca, dziecko slumsów, trafia do ekskluzywnej szkoły dzięki stypendium, jakie ufundował jej dyrektor - energiczny ksiądz o lewicowo-socjalistycznych poglądach. Dzięki nowemu przyjacielowi Gonzalo po raz pierwszy trafia do biednych dzielnic miasta, gdzie poznaje Chile, z którego istnienia nie zdawał sobie sprawy. Ulega dziwnej fascynacji brutalnością slumsów, gdzie poznaje również smak pierwszej i zakazanej miłości; zakochuje się w Silvanie, sąsiadce przyjaciela, zaangażowanej społecznie, twardej i odważnej dziewczynie. Silvana staje się współtowarzyszką ich przygód, razem tworzą romantyczny trójkąt, prowadząc pierwsze miłosne igraszki. Trójka przyjaciół pomaga także ojcu Silvany wykorzystać sytuację polityczną w celach zarobkowych: sprzedają flagi demonstrantom różnych przekonań. Machuca, który po raz pierwszy trafia do bogatego domu, nie może nacieszyć się rowerem, adidasami i zabawkami, które dawno już znudziły Gonzalo. Przyjaźń rozwija się aż do momentu, w którym kraj ogarnia polityczne wrzenie.
Większość mających miejsce w filmie wydarzeń, które reżyser, Andrés Wood, oparł na wspomnieniach ze swojego dzieciństwa, ukazana jest z perspektywy Gonzalo. Informacje o niestabilnej sytuacji politycznej w Chile pojawiają się niemal przypadkowo, za pośrednictwem telewizji, graffiti na ulicach czy zasłyszanych rozmów dorosłych. Ale nie ulega wątpliwości, że zarówno prywatny świat Gonzalo, jak i rzeczywistość kraju, w którym żyje, są zepsute i chylą się ku upadkowi. Matka zmusza chłopca do uczestniczenia w schadzkach ze swoim kochankiem, starszym i bogatym "opiekunem", który milczenie chłopca kupuje za pomocą komiksów o "Samotnym jeźdźcu". W domu chłopiec ma do czynienia ze swoim słabym psychicznie ojcem oraz bezmyślnym chłopakiem siostry. Z racji tego, że okres dojrzewania Gonzalo przypada na początek lat 70. w Chile, jego zwyczajne trudności, radości i rytuały zostają spotęgowane poprzez towarzyszące czasom burz politycznych napięcie. Widzowie, od samego początku filmu świadomi nadciągającej rewolucji, czują sympatię do młodych bohaterów, których dzieciństwo zakłóciły groza i niepokój. Reżyser kończy młodzieńczą idyllę Gonzalo za pomocą kilku krótkich, bolesnych scen, kiedy wojsko przejmuje władzę, brutalnie i stanowczo wprowadzając rządy autorytarne. Telewizja ogłasza, że armia przywróciła porządek, zaś nagłówki gazet informują o powrocie do normalności. Ale sceny zajęcia szkoły, do której chodzili Gonzalo i Machuca, przez żołnierzy oraz opanowania przez nich pobliskich slumsów, ukazują twardą rzeczywistość. Pomimo, iż Wood zdecydowanie sympatyzuje z ofiarami puczu, nigdy nie posuwa się do upraszczania wydarzeń, jakie miały miejsce w Chile w 1973 r., ani tym bardziej nie twierdzi, że można je łatwo zrozumieć.
Poprzez przyjaźń chłopców, pełną młodzieńczego entuzjazmu, ale i trudności, Wood pokazał trudny okres w historii Chile bez uciekania się do politycznej retoryki.
W opisie filmu wykorzystano fragmenty recenzji z N.Y. Times Review autorstwa A. O. Scott
