O filmie
„Kiedy jesteś ‘cool’ jesteś ‘cool’ a Coffee and Cigarettes jest ‘cool’ na 100%. Wschodzący guru nowojorskiego filmu, Jim Jarmush, uraczył swoich wyznawców jedenastoma spokojnymi epizodami, których obsada to aktorzy i muzycy, z których prawie każdy wcześniej już grał u Jarmuscha. Poszczególne części łączy tylko to, że występują w nich nietypowi goście, siedząc przy stole, paląc papierosy, pijąc małą czarną i rozmawiając. Taka niekonwencjonalna koncepcja filmu i trochę ironiczny humor nie każdemu mogą się podobać. Może się okazać, że tylko fani Jarmuscha wypełnią sale kinowe. Największy sukces odniosły mini-komedie z bardzo subtelną puentą. Pozostałe epizody trudno nawet zakwalifikować jako skecze. Trzy części nakręcone w 1986, 1989, i 1993 roku zostały wydane wcześniej jako filmy krótkometrażowe.
Epizod z 1986 roku jest pierwszym w „Coffee and Cigarettes”. Młody, naładowany energią Roberto Benigni zagaduje nieznajomego (Steven Wright) i oferuje mu, że pójdzie za niego do dentysty. Łamana angielszczyzna Benigniego i wręcz irytująca grzeczność gwarantują sukces całości.
Następnie widzimy jak Steve Buscemi, grający kelnera-prostaczka w knajpie w Memphis, zamęcza dwoje bliźniaków gadaniną o Elvisie Presleyu. Bliźniacy (Cinque i Joie Lee), którzy pochodzą z dużego miasta i są w Memphis tylko przejazdem, w końcu tracą cierpliwość. Ten film był nakręcony w 1989 roku.
Trzeci epizod Coffee and Cigarettes III: Gdzieś w Kaliforni przyniosła Jarmuschowi Złotą Palmę w 1993 roku za najlepszy krótki film. Dwaj muzycy, Tom Waits i Iggy Pop, siedzą przy stole w jakiejś spelunie, palą papierosy gadając o rzucaniu palenia i martwią się, że w szafie grającej nie ma ich piosenek.
Pozostałe skecze to mieszanina nowych pomysłów połączonych w film pełnometrażowy. W najlepszych scenach występują profesjonalni aktorzy i epizody te przypominają raczej krótkie historyjki. Pozostałe, zbudowane tylko na ekscentryzmie swoich bohaterów są raczej bezbarwne. Pojawianie się tych samych motywów – tak jak medycyna alternatywna, czy wpływ kawy na lepsze sny – sugeruje, że bohaterzy różnych części, pozornie nie mający ze sobą nic wspólnego, są ze sobą jakoś mistycznie powiązani.
Cate Blanchett gra zarówno zachowawczą gwiazdę, jak i jej zazdrosną kuzynkę, której się nie poszczęściło w życiu. Spotkanie ma miejsce w hotelowej recepcji. Uboga kuzynka gra w zespole rockowym, o którym nikt jeszcze nie słyszał jest niezwykle zabawna.
Podczas innego spotkania, też niełatwego, które jest prawdopodobnie najlepszą częścią całego filmu, aktorzy Alfred Molina i Steve Coogan grają samych siebie. Molina jest bardzo podekscytowany swoim odkryciem, obaj ma wspólnego przodka. Coogan, który gra w brytyjskim serialu „I am Alan Partridge” nie traci nerwów i próbuje się grzecznie wymknąć ze spotkania, zamieniającego powoli się w koszmar. Na końcu jednak jego snobizm zostaje boleśnie ukarany.
Kolejny epizod to parodia samego siebie. Bill Murray udaje lekko szurniętą gwiazdę nieudolnie ukrywającą się przed innymi. Błaga raperów Rza i Gza z Wu Tang Clan by go nie wydali.
Aktor teatralny, Taylor Mead i mało znany Bill Rice podsumowują film w finałowej scenie, która wygląda jakby była wyjęta ze sztuki Samuela Becketta, gdzie optymistycznie wychwala się życie nawet wtedy, gdy czuje się, że świat się oddala. Ten paradoks ładnie podsumowuje mistycyzm Jarmuscha.”
Deborah Young (‘Variety’)
* * *
„Jim Jarmusch zaczął „Coffee and Cigarettes” w 1986 roku kręcąc sześciominutową improwizację, w której Steven Wright i Roberto Benigni spotykają się w kawiarni, by napić się, zapalić i pogadać. I to wszystko? Tak, i jest to w dodatku urocze.
Parę lat później, Jarmusch zrobił jeszcze jeden film, znany jako Wersja z Memphis. Steve Buscemi jako kelner obsługuje Joie Lee i jej brata bliźniaka Cinqué Lee (obydwoje grali w Mystery Train), których lunch składa się tylko z kawy i papierosów. Niezbyt zdrowe. W 1993 roku w „Gdzieś w Kaliforni” spotykają się Iggy Pop i Tom Waits, też przy kawie. Ale ponieważ nie znają się za dobrze rozmowa im się nie klei, prowadząc niekiedy do bardzo śmiesznych nieporozumień. Smaczku dodaje to, że obaj palą papierosy, choć niedawno pozbyli się nałogu. Jarmusch nakręcał kolejne części, w których grali jego przyjaciele, koledzy po fachu albo aktorzy z innych reżyserowanych przez niego filmów. Całość tworzy eklektyczną grupę. W skrócie: RZA i GZA z Wu-Tang Clan piją herbatę chwaląc zdrowy trybu życia, gdy Bill Murray połyka dzbankami kawę.
W innym epizodzie „Cousins”, możemy też dostrzec ślady boskiego Izaaka de Bankole.
Cate Blanchett jest świetna, kiedy gra samą siebie i rolę swojej kuzynki.
W ostatniej części występuje Bill Rice gwiazda, filmów nowojorskiego podziemia lat osiemdziesiątych i poeta Taylor Mead, który nie wygląda już tak dobrze w porównaniu z jego popisowymi rolami u Andy Warhola. W każdym epizodzie bohaterowie rozmawiają o zupełnie różnych sprawach W tle widzimy kawiarnie urządzone w wielkim stylu i podziemne groty wymalowane graffiti. Nie będąc nigdy fanem konwencjonalnych narracji, Jim Jarmusch po raz kolejny woli zrobić film po swojemu, kręcąc Kawę i Papierosy - 11 niezwykle zabawnych czarno-białych epizodów, nagranych na przestrzeni dwóch ostatnich dziesięcioleci.
Występuje tu wielu aktorów i muzyków, którzy wcześniej już grali w jego filmach. Antologia ta jest zbudowana na bardzo prostych fundamentach – dwoje ludzi spotyka się w barze, recepcji albo jakiejś spelunce przy filiżankach kawy. W dwóch przypadkach jest to herbata. Zapalają papierosa i odkrywają przed nami swoje życie.
Biorąc pod uwagę lekką skłonność Jarmuscha do absurdu, rezultat nie jest aż tak drętwy jak byśmy myśleli, zwłaszcza, gdy te inspirujące spotkania zachodzą pomiędzy takimi ludźmi jak Iggy Pop, Tom Waits, Roberto Benigni i Steven Wright, kumplami z zespołu White Stripes: Jackiem Whitem i Meg White w towarzystwie wytwarzającego iskry wynalazku Nikoli Tesli plus GZY i RZY hip-hopowców z Wu Tang Clan, którzy ukazują uzależnionemu od kawy Billowi Murray’owi możliwości medycyny alternatywnej. Takie nazwiska wspólnie z Jarmuschem powinny zapewnić tej bardzo niezależnej produkcji, która została wyświetlona na specjalnej projekcji Festiwalu Filmowego w Toronto, szeroką dystrybucję na całym świecie.. Jarmusch wrócił do swojego dawnego stylu czarno-białych, monochromatycznych filmów, ale tym razem pomagała mu śmietanka kamerzystów takich jak Frederick Elmes (Blue Velvet), Robby Muller, Ellen Kuras i filmowiec Tom Dicillo. Oczywiście nie każdy epizod to prawdziwy klejnot. Najlepsze z nich to te, które ukazują niewygodną prawdę i pułapki sławy, tak jak w częściowo improwizowanej rozmowie pomiędzy Waitsem i Popem, a także aktorami Alfredem Moliną i Stevem Cooganem, lub w scenie, w której Cate Blanchett spotyka się ze swoją zgorzkniałą kuzynką z Australii (obie postaci gra Blanchett). Dzięki talentowi Jarmuscha zwyczajny świat jeszcze nigdy nie był tak zachwycający.”
Kay Armatage (Toronto FF) Przygoda z „Kawą i papierosami” zaczęła się w 1986 roku, gdy powstała seria czarno-białych miniatur, w których bohaterowie rozmyślają nad prostymi sprawami codziennego życia.
Roberto Benigni, Steve Buscemi, Cate Blanchett, Alfred Molina, Bill Murray i zespół White Stripes dołączyli do Toma Waitsa i Iggy Popa – bohaterów epizodu, który przyniósł złotą palmę w 1993 roku.
Roberto Benigni i Steve Buscemi grali także w pierwszej i drugiej części „Kawy i papierosów (1986 i 1993).
Za zdjęcia odpowiadała Ellen Kuras (Zakochany bez pamięci, Personal velocity, Nawrót depresji gangstera). Film jest czarno-biały jak kawa (czerń) i papierosy (biel).
„Coffee and Cigarettes” to kolekcja 11 niezwykle zabawnych czarno-białych epizodów. [...] Dzięki talentowi Jarmuscha zwyczajny świat jeszcze nigdy nie był tak zachwycający.
Michael Rechtsgaffen („The Hollywood Reporter”).
* * *
Ten film zawdzięcza swój urok ekscentrycznym bohaterom i ich improwizacji poprzez kilka prostych gestów oraz rozmowie w bardzo nieskomplikowanej scenerii.
Kay Armatage (Toronto Film Festival Catalogue)
