Antoni Krauze o filmie
- Tłum niesie zabitego i krzyczy „Mordercy!”. Ta grupa jest już na
Świętojańskiej. Sztandar niosą zakrwawiony i tego zabitego.
- „Śliwa”, tu „Ataman”. Tego zabitego niosą aż od Stoczni. Ludzie
się zatrzymują, zdejmują czapki z głów, płaczą. Wszyscy dołączają.
Może być niebezpiecznie...
Z rozmów funkcjonariuszy SB rozstawionych 17 grudnia 1970 r. na ulicach Gdyni, porozumiewających się przez krótkofalówki.
Będzie to film wielkich emocji. GNIEW stoczniowców, którzy w proteście przeciwko podwyżce cen zebrali się tłumnie przed siedzibą władz miasta. ROZPACZ ludzi, do których strzelano na przystanku kolejki elektrycznej Gdynia Stocznia. DETERMINACJA tłumu podążającego z ciałem zabitego w stronę centrum miasta. Wreszcie BEZSILNOŚĆ demonstrantów, z którymi wojsko i milicja stoczyły w środku Gdyni kilkugodzinną bitwę, podczas której znowu zginęli bezbronni ludzie, a dziesiątki rannych zwieziono z ulic do przepełnionych szpitali. Zabitych chowano nocą, na pustych cmentarzach otoczonych przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. W pogrzebach uczestniczyli tylko najbliżsi, tak aby nikt, poza nimi, nie wiedział, gdzie znajdują się groby ofiar represji. W ten sposób komunistyczna władza starała się zatrzeć ślady swojej zbrodni.
Film CZARNY CZWARTEK będzie fabularną rekonstrukcją tragicznych wydarzeń sprzed 40 lat. Scenariusz, oparty na drobiazgowo przeprowadzonej dokumentacji, jest tak dramatyczny, że wymaga adekwatnego sposobu filmowania. Dlatego w pełnych napięcia scenach zbiorowych kamera będzie pokazywać akcję z bliska, w ruchu, „uczestnicząc” niejako w rejestrowanych wydarzeniach (w bliskich planach użyjemy obiektywy szerokie, o małej ogniskowej). Krótkie, dynamicznie montowane ujęcia (szczególnie tam, gdzie kamera pokaże drastyczne obrazy ran i śmiertelnych obrażeń) uzupełnią szerokie plany, które ukażą skalę rekonstruowanych wydarzeń (tu zastosujemy obiektywy długoogniskowe, aby skupić się na tym, co będzie najważniejsze w kadrze, eliminując małą głębią ostrości elementy współczesnego tła).
Główny wątek filmu, dramat Brunona i Stefanii Drywów, opowiemy w odmienny sposób. Kamera skupi się na twarzach bohaterów, pokaże ich wzajemne kontakty, drobne gesty, czułości i codzienne, rutynowe zachowania. Sposób narracji zmieni się wraz z rodzącym się w Stefanii niepokojem o los męża. Rytm ujęć stanie się pospieszny, coraz gwałtowniejszy. Kulminacją będzie dramatyczna scena w kaplicy cmentarnej, kiedy bohaterka, oglądając zwłoki Brunona w trumnie, uświadamia sobie, że jej dotychczasowe życie legło w gruzach.
W scenach narad polityków, którzy podejmowali decyzje o krwawym stłumieniu robotniczego buntu na Wybrzeżu, będą towarzyszyły dyskretne jazdy kamery przyglądającej się bacznie ludziom znajdującym się wówczas na szczytach władzy. Paradoksem historii jest to, że zapadające wtedy decyzje stały się końcem politycznej kariery większości z nich.
Film CZARNY CZWARTEK zrealizujemy w kolorze. Będą to różne odcienie szarości, z dominującą niebieską poświatą krótkiego grudniowego dnia. Na ich tle pojawi się chwilami akcent kolorystyczny: żółte kaski stoczniowców, w czarnych roboczych ubraniach, podczas manifestacji przed Radą Narodową, przez rdzawe elementy kładki i torów kolejowych na przystanku Gdynia Stocznia, po czerwień krwi na ciele osiemnastoletniego Zbyszka Godlewskiego niesionego na białych drzwiach ulicami Gdyni, za którym maszerował ciemny milczący tłum. Bo naboje, którymi wtedy strzelano, były ostre, a krew prawdziwa.
