O produkcji
Terry George tłumacząc powody swojego wyboru tak mówi: “Podjąłem się realizacji filmu Droga do przebaczenia, ponieważ historia ta odkrywa motyw zemsty, strachu oraz pokazuje do czego mogą one doprowadzić zwykłego człowieka. Co się stanie, kiedy problem jakim jest zemsta pojawi się w twoim domu? Postrzegam tę historię jako realistyczną i ważną.”
Producent Nick Wechsler stwierdza: “Narracja trzyma w napięciu, gdyż życie tych dwóch mężczyzn napędzane jest narastającym konfliktem. Jest to tak silna, intensywna i sugestywna historia, że nieustannie zadaję sobie pytanie: “Co ja bym zrobił, gdybym znalazł się w takiej sytuacji?!”
“Dwight zdecydował się na coś, od czego nie ma odwrotu” - dodaje autor scenariusza John Burnham Schwartz. “Ethan zaczyna rozważać zrobienie czegoś, czego nigdy nie będzie mógł odwrócić...”
„Droga do przebaczenia jest opowieścią o tym, jak pomimo strasznej tragedii nadal kochać – swoją rodzinę, otaczający świat, własne życie.”
George podkreśla: “Postrzegamy Drogę do przebaczenia jako szczerze opowiedzianą historię o jednym z najbardziej bolesnych ludzkich dramatów, który może dotknąć każdego. Na końcu całej tej podróży następuje zadośćuczynienie.”
George ma nadzieję, że po obejrzeniu Drogi do przebaczenia ludzie wyjdą z kina z poczuciem, że obejrzeli kompletny i poruszający film. Mam także nadzieję, że zrozumieją i będą czuli, że jest jakaś podstawowa moralność, którą każdy z nas musi w sobie odnaleźć. „Kiedy rośnie w tobie ból, gniew i strach, sam musisz widzieć dalej, musisz dostrzec naprzeciw siebie drugiego człowieka. Musisz być ostrożny w demonizowaniu i osądzaniu kogokolwiek, nawet w najbardziej przerażającej sytuacji. Ponieważ działając pochopnie pod wpływem emocji stajesz się agresywny, a to zawsze ma swoje następstwa.”
KSIĄŻKA I SCENARIUSZ
Źródłem fabuły jest powieść J.B. Schwartza Reservation Road. Wydana po raz pierwszy w 1998, została uznana przez New York Times za ważną książkę roku, a także zauważona przez The Los Angeles Times jako “zapierający dech w piersiach thriller.”
Schwartz komentuje, “Podejrzewam, że w sposób naturalny pociągają mnie sytuacje ekstremalne. Tak dzieje się przecież z wieloma innymi pisarzami. Chciałem zobaczyć kim staną się bohaterowie poddani ogromnej presji i w skrajnie trudnej sytuacji. Kiedy wyobrażałem sobie charakter Dwighta, zdałem sobie sprawę, że on też jest ojcem. I w jednym mgnieniu zobaczyłem całość historii.”
„Tragedie są częścią życia wielu rodzin, i myślę, że Droga do przebaczenia jest klasycznym tego przykładem,” mówi George. Emocje wraz z napięciem związanym z poszukiwaniem Dwighta, stworzyły perfekcyjną historię, idealną do pokazania na ekranie.”
Autor pracował nad książką kilka lat. I pewnie przyszłoby nam czekać jeszcze kilka zanim powieść przerodziłaby się w obraz filmowy. Schwartz stwierdza, “Mieliśmy propozycje od dwóch producentów, którzy planowali realizację projektu w ciągu 5 lat. W końcu moja żona, Aleksandra Crapanzano, która sama jest autorką scenariuszy, zachęciła mnie do tego, abym sam podjął się adaptacji powieści. Tak też zrobiłem – trwało to sześć miesięcy. Wtedy zainteresowanie projektem przybrało realne kształty. Nick Wechsler był pierwszym producentem, który do mnie zadzwonił. Powiedział, co przemówiło do niego w historii i dlaczego uznał, że może z tego powstać dobry film. Miałem wrażenie, że w ten sam sposób rozumiemy tę historię. Było to ważne, gdyż pisarz z natury tworzy sam i nie współpracuje z nikim. Cały proces przygotowania adaptacji bardzo dużo mnie nauczył. ”
Nominowany dwa razy do Oscara producent A. Kitman Ho powierzył J.Phoenixowi główną rolę. „Joaquinowi od razu bardzo spodobał się scenariusz i zaproponował pokazanie go Terry’emu George’owi , który współpracował z A. Kitman Ho przy Hotelu Ruanda - mówi Ho.
George natychmiast rozpoczął pracę nad Drogą do przebaczenia. Jak sam wyjaśnia: “Wziąłem scenariusz i przeczytałem książkę. Chciałem odszukać ich podobieństwa, spróbować zamknąć widownię w życiu bohaterów, aby zobaczyć jak będą reagować. Wszystkie postaci żyją w małym miasteczku, i jak to bywa w takich miejscach w Ameryce i na świecie, ludzkie losy często się ze sobą krzyżują.”
Z punktu widzenia aktora, Phoenix tak ocenia walory tej historii: “spodobała mi fabuła; właściwe najbardziej interesujące było dla mnie przedstawienie dwóch stron tej samej historii. Ethan i Mark są zupełnie różni od siebie, a Terry George rozumie głębokie emocje, ale nie jest sentymentalny. Wiedziałem, że znajdzie w tym wszystkim równowagę.”
George zauważa, “Bardzo ważne było przyjrzenie się i analiza bohaterów, dotarcie do ich umysłów i zrozumienie przez co przechodzą. Ethan wiedzie niemal idylliczne życie, gdy nagle, w mgnieniu oka świat jego i jego żony rozpada się. W przypadku Dwighta wypadek następuje po całym łańcuchu złych decyzji życiowych i odkładaniu wszystkiego na później. Czy zrozumie w końcu dokąd zmierza i kim się staje?”
Z PLANU
Prace nad castingiem szły w bardzo szybkim tempie. George wspomina, „Joaquin i ja rozmawialiśmy kto mógłby zagrać rolę Dwighta i Mark Ruffalo był pierwszą osobą, o której obydwaj pomyśleliśmy. Spotkaliśmy go już wcześniej i chcieliśmy z nim pracować.”
Ruffalo potrafił pokazać jak przecinają się drogi tych dwóch mężczyzn w tej okropnej sytuacji – tym samym sprawił, że dramat stał się jeszcze bardziej głęboki, ukazując nam ciekawe aspekty ludzkiej natury”. Ruffalo mówi: „Dwight zaintrygował mnie, gdyż jest typem osoby, którą spisujemy na straty, o której słusznie się mówi: Co za śmieć! Spodobało mi się wyzwanie odnalezienia czegoś ludzkiego w tej postaci – w tym co robi i jak reaguje. Takie rzeczy przydarzają się ludziom ciągle. Starałem się nie oceniać go zbyt surowo.”
“Kluczem było dla mnie stwierdzenie, że ‘Uciec od czegoś to nie to samo co być wolnym.’ Dwight jest przeciętnym człowiekiem, który tak naprawdę czuje niechęć do samego siebie. W chwili, kiedy go poznajemy boryka się sam ze sobą, próbując dojść do ładu i spokoju oraz pogodzić się z przeszłością. Po wypadku jeszcze mocniej odczuwa to, że jego życie traci sens. To, co daje mu siłę, aby iść dalej, to miłość do syna i realizowanie się w roli rodzica. Waga, którą przywiązuje do tego, by być dobrym ojcem, oraz poczucie, że jeszcze wiele musi zrobić dla swojego syna pozwalają mu trwać.”
Ruffalo wyznaje: “Początkowy plan zakładał, że ja i Joaquin nie spotkamy się, aż przyjdzie czas na scenę, w której razem występujemy. Ale koniec końców spędzaliśmy ze sobą większość czasu. Jest jednym z najlepszych aktorów, wiedziałam że mogę się od niego wiele nauczyć – i tak też się stało. Jest wspaniały i troszczy się także o innych.”
George dodaje: “Phoenix jako aktor ma niezwykłą moc. Jeśli coś nie brzmi dla niego prawdziwie, nie zostawi tego i zawsze zareaguje.”
Phoenix: “Ethan jest mężczyzną, który tak naprawdę nie może poradzić sobie ze swoim żalem, bólem; nie potrafi go wyrazić. Nie jest w stanie opłakiwać przerażającej straty i przeżywać żałoby tak jak jego żona. Jego ból manifestuje się wściekłością, przeradza w nienawiść.
Aby lepiej zrozumieć graną przez siebie postać, Phoenix poczuł, że musi spotkać się z ludźmi, którzy przeżyli podobny dramat. „Skontaktowaliśmy się z organizacją Mothers Against Drunk Driving [M.A.D.D. – Matki Przeciwko Pijanym Kierowcom], która skontaktowała nas z kilkoma osobami, które podzieliły się z nami swoimi przeżyciami. „Miałem możliwość zobaczenia goryczy i prawdziwego bólu, który zdaje się nigdy nie przemija”.
“Przeczytałem także kilka książek o bólu i stracie, dowiedziałem się jak mężczyźni radzą sobie ze stratą - całkowicie odmiennie niż kobiety. Zrozumiałem jak to może skonfliktować i rozbić rodzinę. Jeśli mieliśmy opowiedzieć tę historię, było to dla mnie ważne, żeby przekazać ją trafnie i najdokładniej jak to tylko możliwe, a także zrozumieć jak w tym wszystkim egzystuje i funkcjonuje rodzina.”
Schwartz wspomina: “Podczas promowania książki ludzie, którzy stracili swoje dzieci podchodzili do mnie. Rozmowa z nimi była bardzo trudna, ale dawała mi również satysfakcję, ponieważ oni czuli, że w jakiś sposób otrzymali pomoc od nas; dzięki temu że opowiedzieliśmy właśnie taką, a nie inną historię.”
Kluczem do całego filmu są także postacie matek dwóch synów. Zarówno Wechsler jak i Phoenix pracowali już wcześniej ze zdobywczynią Oscara Jennifer Connelly, i jak stwierdził Wechsler “Jennifer była pierwszym, intuicyjnym wskazaniem. Wydawała się najlepszą osobą do zagrania Grace” .
Schwartz opowiada: “Podczas pisania scenariusza, była pierwszą osobą o której pomyślałem. Raz, podczas kręcenia sceny, gdzie Grace przeżywa trudne chwile, zobaczyłem, że Jennifer naprawdę była Grace. Mam nadzieję, że - dla jej własnego dobra -następnym filmem, w którym zagra będzie komedia.”
Connelly przyznaje: “Przeczytałam scenariusz, odłożyłam go i łzy zaczęły płynąć mi po twarzy. Poszłam do męża i powiedziałam ‘Właśnie skończyłam czytać najpiękniejszy scenariusz.’ Było to bardzo intensywne uczucie, poruszające i oczyszczające zarazem. Przeczytałam także książkę i zrobiłam sobie notatki.”
“Postać Grace bez wątpienia była najtrudniejszą rolą jaką do tej pory zagrałam.”
Ruffalo wyznaje: “Bardzo staram się oddzielić siebie od postaci którą gram. Pomimo to kilka razy złapałem się na tym, jak głęboko oddziałuje na mnie mój bohater.”
George dodaje: “Historia ta musiała być osadzona w rzeczywistości – także w emocjonalnej rzeczywistości, której ludzie nie chcą stawić czoła. Z obsadą, którą mieliśmy, wszystko było możliwe i wszystko mogliśmy odkryć.”
Ruffalo zaznacza: “Pracowałem tylko z kilkoma reżyserami, którzy mieli ochotę na bieżąco analizować sceny, a tak właśnie robił to Terry. Jednym z tematów jego filmów jest przebaczenie. Patrzysz na kogoś, kogo demonizowałeś i nagle dostrzegasz w nim ludzką istotę.”
Connelly mówi: “Myślisz sobie, ‘Co za łajdak i nikczemnik mógł to zrobić?’ Obserwując Ethana zbliżającego się krok po kroku do Dwighta, człowieka którego próbuje złapać, jesteś w ciągłym napięciu zastanawiając się, co się wydarzy między nimi.”
Phoenix relacjonuje: “Robienie filmu jest wielką tajemnicą w chwili, kiedy zaczynasz. Nigdy nie wiesz do czego cię ta podróż doprowadzi i jak się skończy. Droga do przebaczenia była jednym z najtrudniejszych filmów nad jakim pracowałem. Myślę, że podobnie było w przypadku Jennifer ; w zasadzie każda scena była dla nas odkryciem.”
“Grace przechodzi przez kilka etapów żałoby i radzenia sobie ze stratą dziecka. Na początku jest w szoku i bardzo trudno jej zrozumieć co się stało. Potem pojawia się stadium poczucia winy, odrazy do samej siebie oraz strachu. Ostatecznie dochodzi do punktu, w którym uświadamia sobie, że musi temu wszystkiemu podołać i wrócić do codzienności.”
Zdobywczyni Oscara Mira Sorvino gra byłą żonę Dwighta (Ruth), która jest nauczycielką muzyki. Sorvino: “Bardzo spodobał mi się scenariusz, uważam że jest ekscytujący i trzyma w napięciu. Myślę, że ludzie będą oglądali ten film wstrzymując oddech, czekając z niecierpliwością na dalszy rozwój wydarzeń.”
“Dwight, mój filmowy eks-mąż przechodzi przez trudne chwile. Trawiony poczuciem winy, stara się odnaleźć samego siebie, stać się znowu mężczyzną, po tym jak zatracił poczucie własnej tożsamości. Małżeństwo Ruth i Dwighta nie należało do szczęśliwych, a do tego zakończyło się bolesnym rozwodem. Ich syn Lucas był i jest uwięziony w środku całej tej sytuacji.”
Schwartz widzi postać Ruth jako: “esencjonalną dla całej historii i publiczności. Ruth jest bardzo silną i optymistyczną osobą, co buduje ważne tło całej opowieści.”
Sorvino doprecyzowuje: “Kobieta, którą gram dawniej była piosenkarką jazzową, teraz jest nauczycielką muzyki w szkole podstawowej. Postrzegam ją jako osobę znajdującą spełnienie w tym co robi, dumną z faktu, że wnosi muzykę w życie swoich uczniów i dzieci. Można powiedzieć, że Ruth lepiej komunikuje się z dziećmi niż z dorosłymi. Zachęca i wspiera Emmę w jej próbie uporania się z tym co się stało.”
DZIECI
George wiedział, że role dzieci były równie ważne w tej historii, jak postacie ich rodziców. Tak to relacjonuje: „Droga do przebaczenia to opowieść o rodzinie, a dzieci są naturalnym katalizatorem dla wielu działań i sytuacji, które się wydarzają. Lucas jest jedyną motywacją dla Dwighta, by coś zmienić w swoim życiu; Emma jest dzieckiem, które przeżyło wypadek, jej uczucia, zmagania i relacje z rodzicami i ich stosunek do niej są również dramatyczne.”
Elle Fanning, która wcześniej odtwarzała postać dziecka radzącego sobie z rodzinną tragedią w filmie Drzwi w podłodze (The Door in the Floor), postrzega swoją nową filmową rodzinę jako “starającą się ponownie stanąć na nogi, uleczyć rany. Dużo nauczyłam się od Joaquina i Jennifer. Starałam się zagrać najbardziej prawdziwie.”
“Lucas natomiast jest w trudnej sytuacji z powodu ciągłych kłótni rodziców.”
Sorvino, jako jedyna z dorosłych gra z obojgiem młodych artystów: „Byłam pod wrażeniem pokory i „normalności” jaką mieli w sobie Elle i Eddie. To słodkie dzieci, które ciężko pracowały nad swoimi rolami.”
Connelly dodaje, “Sama byłam dzieckiem-aktorem, chociaż nie w tak młodym wieku jak Elle. Ona pracuje w zasadzie od małego - jest wspaniała, bardzo energiczna i entuzjastyczna. Obserwuje uważnie, wszystko przyjmuje do wiadomości, i - biorąc pod uwagę temat naszego filmu – dopisuje jej dobry humor”.
