Sprawnie zrealizowana produkcja zawdzięcza swój urok przede wszystkim wyjątkowości scenariusza opartego o pierwowzór pióra Leopolda Tyrmanda. 8

„Z przyjemności zostały nam rewizje, tortury i wyroki śmierci.” - ironizuje Filip, który w roku 1943 znalazł się we Frankfurcie. Pracuje tu jako przymusowy robotnik w charakterze kelnera. Podał się za Francuza. W luksusowym hotelu znalazła się cała plejada jemu podobnych kosmopolitycznych służących. Są tu: Czech, Włoch, Duńczyk czy Belg. Filip jest de facto polskim Żydem. Do Frankfurtu trafił w sposób niejasny. Biegle włada językiem niemieckim, rysy twarzy nie przesądzają o jego niearyjskim rodowodzie. Uwagę o „przyjemnościach” koledzy skwitowali śmiechem. Ich los nie jest tragiczny na tle tych, którzy giną w okopach i obozach koncentracyjnych. Dość specyficzne miejsce, jakim jest renomowany hotel dla niemieckiej elity, daje kelnerom atut w postaci względnego bezpieczeństwa. Pod latarnią jest wszak najciemniej.

„Tęsknisz do Polski?” - spyta ktoś Filipa. Ten stanowczo zaprzeczy. Frankfurcki azyl daje gwarancję w miarę dostatniego życia oraz dostarcza wielu pokus i wrażeń. Filip nie narzeka na brak zainteresowań ze strony kobiet. Jego pochodzenie zresztą im wcale nie przeszkadza. Filip (w tej roli Eryk Kulm) więc korzysta z uciech alkowy, lecz mimo to wspomnienie ojczyzny podskórnie mu leży na sercu. Chłopak miał w swoim życiorysie epizod spędzony w warszawskim getcie. Filip zdaje sobie sprawę, że jego rówieśnicy giną w gestapowskich kazamatach, a żydowscy bracia na ulicach i w krematoriach. On sam jedyne co może zrobić, to mścić się na oficerach niemieckich, którzy są na wojnie. Plucie im do kawy oraz uwodzenie ich żon to jednak niskiej rangi satysfakcja, a i odwaga także umiarkowanej jakości.

„Filip” jest ekranizacją powieści Leopolda Tyrmanda (częściowo opisującą autentyczne perypetie autora) pod tym samym tytułem. Film w reżyserii Michała Kwiecińskiego stanowi projekt pełen rozmachu, w jaki zaangażowano międzynarodową obsadę. Sprawnie zrealizowana produkcja zawdzięcza swój urok jednak przede wszystkim wyjątkowości scenariusza opartego o pierwowzór pióra Tyrmanda. Ostatnia wojna światowa w tradycyjnym ujęciu kinowym niewiele wniosła z tak niestereotypowej bazy książkowej jak niniejsza. Znaleźć się w równie specyficznym miejscu, najodleglejszym od zaplecza frontu i to po stronie wroga, by potem móc opisać jego środowisko, to ewenement na skalę niespotykaną. Świadectw takich jak to tyrmandowe długo by szukać w kanonie literackim. Kwieciński z tego materiału wyjściowego zrobił właściwy użytek, który jednakowoż wcale nie wpisuje się w nową politykę historyczną kraju odzyskującego dumę narodową. Trudno bowiem upchnąć w panteonie patriotycznym postawę Filipa obok bohaterstwa powstańców warszawskich czy martyrologii dzieci Zamojszczyzny. Nie sposób ponadto oglądać obrazu Kwiecińskiego całkiem bezkrytycznie. Odsiewanie domniemanych konfabulacji Tyrmanda od realiów Frankfurtu sprzed dziewięćdziesięciu lat jest jednak zadaniem całkiem inspirującym dla oka oraz intelektu.

„Jesteś Żydem, musiałam to sprawdzić.” - szepcze do Filipa po wspólnych łóżkowych ekscesach Blanka, atrakcyjna pokojówka. Za sprawą filmu Michała Kwiecińskiego dowiemy się, że bywały w Europie doby wojennej takie miejsca, gdzie dla Polaków istniały inne „uciechy” niż rewizje, tortury i wyroki śmierci. Nawet, jeśli fabularyzowanym wspomnieniom Tyrmanda dałoby się udowodnić mitomańskie zapędy, a całą resztę uznać za bujdę i blagę, to ten filmowy deser został (jak na kelnera z wysoko gwiazdkowego hotelu przystało) bardzo misternie podany.