Dusza i ciało 2017

Współczesna baśń przemycająca niezbędną dla prawdomówności rzeczywistość, czy rzeczywistość, która po prostu zyskuje dodatkowy wymiar o nienaturalną sytuację? W Duszy i Ciele chodzi o jedno i o drugie, jak sam tytuł wskazuje. Jednak to duch jest na pierwszym miejscu i może wiele namieszać w cielesności świata bohaterów. To fascynująco zadane pytanie o znaczenie snu w naszym życiu przy okazji rozprawy o trudach budowania prawdziwej relacji.

Okoliczności i tło są mało sprzyjające, jak na love story. Akcja filmu rozgrywa się w rzeźni. Endre jest dyrektorem, Maria „lekko nieprzysiadalna”, nieciągnąca do integracji, została niedawno przyjęta jako kontrolerka mięsa. Nie ma nic fascynującego w ich pracy, co też odcedzone od uczuć kadry z budynku ich pracy nam pokazują. Jednak sceny z rzeźni intensywnie wizualnie kontrastują z tym, na czym soczewkę ustawia film – na relacji dwojga ludzi. A z drugiej strony się komunikują, bo czym innym, jak nie wybebeszaniem siebie, jest bliskość z drugim człowiekiem?

Dusza i ciało doskonale pokazuje trud początku nawiązywania relacji i zdobywania czyjegoś zaufania – izolowanie się to często tarcza ochronna, ale jednocześnie wypisanie się z szansy na szczęśliwe życie. Subtelnie, z wielką gracją, pokazane są tutaj niuanse zmiany każdego dnia w spojrzeniu na drugą osobę, bez dróg na skróty, czy taryfy ulgowej. Zbliżanie się do kogoś, to też zbliżanie się do siebie – a tego często boimy się najbardziej, bo nie wiadomo co tam napotkamy. Mamy dwie nowe postaci do poznania – siebie otwartego/otwartą i drugą osobą. Obydwoje nadzy.

Dusza i ciało to baśń z delikatnym korpusem w niedelikatnej przestrzeni, z realizmem magicznym jako olejem napędowym. Przez pewne zajście w rzeźni pojawia się psycholog i okazuje się, że Maria i Endre śnią ten sam sen. To dodaje czule kolejnego wymiaru historii, gdzie na początku porozumiewają się oni jako zwierzęta w podświadomości, a potem przekładają i zaczynają wierzyć w tę nieprzypadkowość w rzeczywistości. Niczym w filmie Alojzy, mamy do czynienia z ludźmi, których nie dziwią ich wzajemne dziwactwa i ta niecodzienność budowania kontaktu. Sen na być miejscem, gdzie bez wysiłku nawiążą kontakt i zbliżą się do siebie, zrealizują to, co w rzeczywistości wychodzi im miernie – jednak istotom czującym i żyjącym poza łóżkiem, to nie wystarcza.

Nie brakuje też w tym filmie poczucia humoru, ale jest on rozłożony umiejętnie, ciepło zaakcentowany, pasujący swoim ekscentryzmem do reszty historii, dąży by nie zamknąć trudnego filmu wyłącznie w dramatycznej tonacji. Jest dla rozładowania napięcia, ale nieumniejszenia magii. By urzeczywistnić niecodzienne, ale nie je nienaturalnie oswoić, by przestało wzbudzać w nas zachwyt. Tak, bo poetyka tego filmu i jego wykonanie jest uwodzicielskie i hipnotyzujące.

Dusza i ciało to film niecodzienny i zjawiskowy, gdzie sen jest oczywiście łatwiejszy od jawy, ale wcale nie musi być piękniejszy. To baśniowy apel o odwagę w życiu do doświadczania.