Filmy ratunek, surrealizm, porwanie, przyszłość, wózek inwalidzki

Wydarzenia przedstawione w filmie, maja miejsce niedługo po części pierwszej. Tym razem dochodzi do znacznego pogorszenia stosunków, między ludźmi i mutantami. Pewna organizacja rządowa, dokonuje ataku na szkołę Xaviera. Porywają oni większości uczniów, z zamiarem uczynienia z nich broni przeciwko mutantom. Z ataku udaje się jednak uciec kilku członkom X-MEN, którzy łączą swoje siły z Magneto i atakują siedzibę organizacji.

Jeden z założycieli słynnej grupy Monty Pythona – Terry Gilliam – stworzył film, który przynależy wprawdzie do gatunku science fiction, ale daleko wykracza poza stereotypy. Dzięki temu 12 małp to film przyswajalny nie tylko przez miłośników fantastyki naukowej. Głównym wątkiem jest widmo globalnej katastrofy. Akcja zaczyna się w roku 2035. Świat ludzi przestał praktycznie istnieć po tym, jak w 1997 r. wybuchła epidemia o globalnym zasięgu. Wirus, który ją wywołał, spowodował śmierć ponad pięciu miliardów ludzi, a nieliczni, którzy przetrwali, pochowali się pod ziemię. Na powierzchni zapanowały zaś zwierzęta. Zbawicielem tych podziemnych homo sapiens ma być James Cole – nieco impulsywny kryminalista, który ma za zadanie przemieścić się w czasie do roku 1996, wrócić do momentu poprzedzającego wybuch epidemii i zdobyć wirusa, by współcześni mu naukowcy mogli opracować nań szczepionkę. Cole trafia jednak do roku 1990, gdzie miejscowi uznają go za psychicznie chorego i zamykają w zakładzie. Tu poznaje piękną panią psycholog, która zainteresowała się wariatem z przyszłości na tyle, że pomaga mu w tropieniu Armii 12 Małp, radykalnej ekologicznej organizacji, podejrzewanej przez Cole’a o wywołanie epidemii.