Etiuda 1965

Do klasztoru przybywa student architektury. Jest młody, pełen sił witalnych. Podczas pracy w kościele pali papierosy, nie modli się. Styka się z ojcem prowincjałem – starym człowiekiem, który przeżywa z godnością ostatnie dni swego życia. Nawiązuje się między nimi pewne porozumienie, zainteresowanie. Student obserwuje z boku ostatnie dni tytułowego bohatera. Kiedy mnich umiera, młody człowiek reaguje buntem. Po kilku miesiącach opuszcza klasztor. Zanussi przedstawia śmierć jako coś, przed czym nie można uciec.

W jednym z przedziałów w pociągu siedzi dziwnie wyglądający mężczyzna w czarnych, skórzanych rękawiczkach i okularach przeciwsłonecznych. Po chwili wyrzuca za okno kapelusz, który leżał koło niego na siedzeniu. Następnie do przedziału wchodzi drugi mężczyzna, który rozsiada się i zaczyna czytać gazetę. Dostrzega, że jego towarzysz podróży to poszukiwany złodziej i morderca.

Pierwszy film w twórczości Marka Piwowskiego, wówczas studenta drugiego roku PWSFTViT. Przedmiotem jego obserwacji są badania młodych ludzi przed Wojskową Komisją Uzupełnień. Ta sytuacja pozwoliła Piwowskiemu obnażyć głupotę i bezduszność komisji rekrutacyjnej.

Bohater tego eksperymentalnego filmu, niczym współczesny Syzyf, wspina się bezskutecznie na górę odpadów. Sam jest jak odpad zepsutej rzeczywistości. Widzimy go w bliżej niezdefiniowanej, ale granicznej sytuacji. Wydaje się bezgłośnie krzyczeć, wszystko wskazuje na to, że chciałby głową roztrzaskać kamerę – niczym przysłowiowy mur. Brak tytułowego wyjścia uwypukla dodatkowo krata, przed którą mężczyzna staje w ostatniej scenie. Ma ona znaczenie tym bardziej symboliczne, że łatwo dałoby się ją obejść, jednak prowizoryczna przeszkoda skutecznie blokuje ruchy bohatera.