Filmy obyczaj

"Nanook of the North" był pierwszym filmem dokumentalnym, który można było obejrzeć na wielkim ekranie. Jego twórca, Robert Flaherty spędził pewien czas na północnych ziemiach kontynentu amerykańskiego, dokumentując życie tutejszych ludzi. Pomimo, iż nie udało mu się zrealizować wszystkich planów związanych z kręconym filmem, widzowie entuzjastycznie przyjmują jego obraz.

W Sfax, Fatma, 17-letnia dziewczyna, której matka zmarła, mieszka w domu z ojcem, braćmi, siostrami i kuzynem Taherem, który tymczasowo u niej przebywa. Pewnej nocy ją gwałci. Młoda dziewczyna postanawia milczeć, a życie toczy się dalej. Po ukończeniu szkoły średniej Fatma wyjeżdża na studia do Tunisu. Mianowana nauczycielką w Soundous, małej, odległej wiosce na południu, poznaje Aziza, błyskotliwego młodego lekarza, w którym się zakochuje. Jednak tradycyjne społeczeństwo, w którym żyją, wystawia ich związek na próbę.

Krótka etiuda filmowa, w której historia rozgrywa się w przeddzień 1 maja. Grupka łódzkich „niebieskich ptaków” jak co dzień zbiera się w bramie obskurnej kamienicy. Popijają piwko, wszczynają bójki, wieczorem prywatka, dziewczyny, proste wino. A przy tym opowiadają o swoich marzeniach: wille, samochody, forsa. Ironiczne zakończenie przemarszem pierwszomajowym.

Stworzony z przymrużeniem oka i z czasem ironicznym komentarzem montaż kronik z lat 40., 50. i początku 60. Dokument otwiera powrót warszawiaków po wojnie – ludzie w szmatach przechodzą wśród ruin. Z czasem w miasto wstępuje życie. „Lata 50. to nieustanne otwarcia” – linia tramwajowa, lokal rozrywkowy w Hotelu Polonia. Organizowane są pierwsze pokazy mody, konkursy fryzjerskie. Do Warszawy docierają wieści o modzie i trendach z Europy Zachodniej. Na razie można głównie o nich przeczytać – kolejki ustawiają się po kolejne numery magazynu „Dookoła świata”, który donosi o nowych stylach w jazzie, życiu gwiazd i sposobach krochmalenia modnych halek. Warszawianki mają swój „maison ciuch”, czyli bazar Różyckiego, na którym spotykają się kobiety, żeby nadążyć za modą. Na kawę chodzą – „oczywiście z ekspresu i mocną. Tu dają podwójną, czyli z podwójną porcją... wody".

Parodystyczna deformacja znanego obrazu Maneta „Śniadanie na trawie”. Namalowane w 1863 roku dzieło Éduarda Maneta posłużyło Stanisławowi Lenartowiczowi do konstrukcji żartu na temat współczesnych obyczajów. Stworzył on film kombinowany, wykorzystując wycinanki i zabiegi graficzne.

Zgodnie z cygańskim obyczajem, zwycięzca w mających się odbyć wyścigach konnych, miał otrzymać za żonę piękną Anikę. Lecz dziewczyna, nie życzyła sobie być "nagrodą", kradnie konia zwycięzcy i ucieka z kochankiem. Nienawiść, która od tamtej pory powstała pomiędzy dwoma rodzinami, udziela się nadal z pokolenia na pokolenie. Tymczasem zdarzyło się tak, że Gitsa (Kote Miqaberidze) i Miora, z dwóch antagonistycznych rodów, zakochali się w sobie. Rozgniewany ojciec Gitsy bije Mioru biczem i podpala jej dom...

W odległej górskiej osadzie na Kaukazie ojcowie i matki odprowadzają swoich synów na front. Zgodnie z tradycją, góral nie powinien był rozstawać się z bronią swoich przodków. Stara Patimat prosi lejtnanta Zworykina, by oddał jej synom: Sułtanowi i Mohamedowi stare rodowe sztylety - posiadacze których, według legendy, stają się odporni na zranienie. On nie godzi się na to, bojąc pogwałcić regulamin. Lecz również obyczaju nie wolno łamać, dlatego samotna matka, wziąwszy w ręce broń, sama udaje się na poszukiwanie synów...