Filmy prl, praca

W lutym 1956 roku, po kilkunastu miesiącach budowy, ruszyła największa walcownia w Polsce, walcownia Nowej Huty im. Lenina. Na taśmie utrwalono ostatnie przygotowania i moment uruchomienia walcowni. Montaż i komentarz lektora podbijają dramaturgię tych chwil i przypieczętowują sukces jako wynik współpracy PRL z ZSRR. Maszyny pracują, a komunikaty z off-u meldują oddawanie do użytku kolejnych odcinków prac. Lektor (A. Łapicki) poddaje dokładny czas i komentuje upływ czasu zgodnie z konwencją, w okresie, kiedy efektywność, mierzona w konkretnych jednostkach, np. czasu, była znakiem epoki. „Ruszył pierwszy slab!” – czyli półprodukt przeznaczony do dalszego walcowania – obwieszcza lektor z ekscytacją. Obserwujemy drogę rozżarzonego slabu przez kolejne etapy walcowania. W finale uśmiechy i podpisy polskich i radzieckich robotników pieczętują triumf wielkiej budowy socjalizmu.

Jest sierpień roku 1980. W stoczni Gdańskiej rozpoczyna się strajk. Jednym z jego organizatorów jest Maciek Tomczyk syn Mateusza Birkuta. Władze radiokomitetu wysyłają na Wybrzeże redaktora Winkla, aby zebrał materiały na temat Tomczyka. Mają one posłużyć do spreparowania reportażu oczerniającego przywódców strajku. Winkel wnika w środowisko opozycji. Poznaje prawdę o życiu Tomczyka, spotyka ludzi, nie boją się głośno mówić o zbrodniach władzy ludowej. Zaczyna rozumieć, że w Polsce rzeczywiście można coś zmienić. Ale czy starczy mu odwagi, by przejść na stronę barykady?

Serial przedstawia różne problemy, z którymi musimy się zmierzyć w życiu codziennym. Bohaterem filmu jest inżynier Karwowski, prawdziwy człowiek pracy. Pracując tak dobrze, jak tylko potrafi, czerpie sens ze swoich wewnętrznych wartości, sens jego społecznego statusu, jaki daje mu wykonywana praca.

Adaptacja powieści Marka Hłaski „Następny do raju”. Akcja filmu toczy się w bazie transportu drewna w Bieszczadach. W tym odludnym, ponurym miejscu, w niezwykle ciężkich warunkach, pracują wyrokowcy i życiowi wykolejeńcy. Fatalny stan techniczny samochodów nie tylko utrudnia im wykonywanie obowiązków, lecz stwarza śmiertelne niebezpieczeństwo. Nic dziwnego, że nikomu nie zależy na pracy, wszystkim zaś – na możliwie szybkiej ucieczce. Nie ma tu bohaterów jednoznacznie złych ani jednoznacznie dobrych. Nikt też nie przechodzi budującej przemiany od ciemnego typa do przodownika pracy. Wszyscy są „przyczernieni”, cyniczni. Mimo że znajdują się w sytuacji bez wyjścia, na co dzień stają oko w oko ze śmiercią, starają się jednak żyć zgodnie z własnym kodeksem honorowym. Choć pozbawieni złudzeń i skrupułów, są zdolni do autentycznego bohaterstwa.

Uczniowie technikum samochodowego są dość nietypowi. To wieczorowa szkoła dla pracujących, którzy z różnych przyczyn zaniechali kształcenia się. Jako dorośli ludzie chcą nadrobić zaległości i zdobyć świadectwo dojrzałości. Mają codzienne problemy, ciężką pracę, bywa, że zasypiają na lekcjach. Niedorzecznie tłumaczą się z nieodrobionej pracy domowej, a czasami wypracowania piszą im ich własne dzieci… Do wytrwałości w podjętym wyzwaniu zachęca ich profesor języka polskiego, który jest surowy i wymagający, ale też wyrozumiały… Nie wszystkim uda się osiągnąć cel, lecz ci, którzy wytrwają, z sentymentem będą wspominać swego nauczyciela…

Anna jest studentką IV roku, która dorabia pracując w spółdzielni. Witka poznaje niszcząc przez przypadek podczas mycia okien jego gitarę. Wzięty projektant mody proponuje studentce pracę modelki. Często wyjeżdżają razem na pokazy, co bardzo ich zbliża do siebie. Zamieszkują razem, lecz zawierają układ o braku jakichkolwiek zobowiązań. Sytuacja się komplikuje, gdy okazuje się, że Ania spodziewa się dziecka…

Ewa jest młodą wdową, plastyczką, Adam to przystojny architekt. Poznają się na wernisażu podczas wystawy jej obrazów. Zawiązuje się między nimi związek, ale zaborczość i chorobliwa zazdrość Ewy powoduje ciągłe konflikty między kochankami...

Do działu kadr fabryki zgłasza się młody robotnik Henio. Zanim zostanie zatrudniony, musi dostarczyć najpierw mnóstwo dokumentów i wykonać badania lekarskie. Potem musi przejść kurs BHP i instruktaż przeciwpożarowy...

W montażu ilustracji i komentarzu lektora w części pierwszej każdy polski widz, który kształcił się u schyłku realnego socjalizmu rozpoznaje zdania i strony z „Elementarza” Mariana Falskiego, z wydania z 1971 roku, z ilustracjami Jerzego Karolaka. W drugiej części lektor zmienia ton na ironiczny, a postaci pojawiają się na ekranie jako bohaterowie dokumentu, młode małżeństwo, Ala i Olek, nauczycielka i inżynier oraz Ola, siostra Ali, studentka UW. Bohaterowie pracują, studiują, wypoczywają, kontaktują się z rodzicami i planują powiększenie rodziny. W trzeciej części komentarz lektora nabiera cech filozoficznych, a relacje między postaciami są analizowane formalnie jak w nowofalowym filmie fabularnym, przez podział ekranu, stopklatki i kompozycje obrazu. Bohaterowie dojrzewają, ich dzieci wchodzą w wiek nastoletni, a rodzice starzeją się. Więzi rodzinne rozluźniają się. Mimo to w ostatnim ujęciu postaci gromadzą się na ławce jak na okładce „Elementarza”. Film kombinowany autorstwa Krzysztofa Krauzego, autora filmów animowanych, dokumentalnych i fabularnych.